افسردگی و مهاجرت

مهاجرت به کشوری دیگر یک تغییر اساسی در زندگی هر فرد است و مسائل خود را به همراه دارد. وقتی یک مهاجر به کشور مقصد می‌رسد، جدا از خوشحالی و هیجان برای شروع یک زندگی جدید، او به فرایند جدیدی وارد می‌شود که شاید پیشتر از آن خبر نداشته است. اغلب افرادی که مهاجرت می‌کنند، پیش از آن که وارد فرایندِ پس از مهاجرت شوند، تصوری راجع به آن ندارند، چیزی درموردش نشنیده و یا اگر شنیده‌اند آن را انکار می‌کنند.

این فرایند تجربه‌ای درونی است که تحت تاثیر تغییرات بیرونی اتفاق می‌افتد. چه بخواهیم و چه نخواهیم، این تغییرات بیرونی ناشی از مهاجرت، اثراتی بر ما می‌گذارد که حتما باید با این اثرات مواجه شویم و آنها را جدی بگیریم.

این اثرات در هر فرد متفاوت است و بسته به هر فرد کمتر یا زیادتر تجربه می‌شود. با این که افرادی که به کشوری با فرهنگ مشابه مهاجرت کرده‌اند هم این اثرات را تجربه کرده‌اند، اما هر چه تفاوت فرهنگی بین دو کشور بیشتر باشد، شدت افسردگی پس از مهاجرت هم احتمال بیشتری پیدا می‌کند.

افسردگی پس از مهاجرت چیست؟

پیش از هر چیز باید بدانیم که افسردگی پس از مهاجرت چیست. هر فرد پس از مهاجرت یک فرایند را تجربه می‌کند. در مرحله‌ی اول از این فرایند احساس وجد و خوشحالی دارد. مثل یک توریست و یک فرد تازه‌وارد شروع به تجربه کردن می‌کند، به رستوران‌ها، محل‌های جدید و ... سر می‌زند. این مرحله از چند روز تا چند ماه ادامه خواهد داشت.

و بعد فرد کم کم با ورود مرحله‌ی دوم با یک بحران روبه‌رو می‌شود. در این مرحله اگر فرد به تنهایی مهاجرت کرده باشد، یکی از اصلی‌ترین بحران‌های او احساس دور افتادگی، تنهایی و از دست دادن حلقه‌ی ارتباطی‌اش است. اما اگر با خانواده‌ مهاجرت کرده باشد، احتمالا کمتر احساس تنهایی خواهد کرد.

افراد بر حسب تجربیاتی که در کودکی داشته‌اند، سن، جنسیت، نژاد، گرایش مذهبی، فرهنگ کشور مبدا، دلایل مهاجرت، تجربیات دردناک، مدتی که طول کشیده تا از تجربه‌ی دردناک عبور کنند و داشتن یا نداشتن حمایتگر عاطفی، با این تغییرات و اثرات ناشی از تغییرات برخوردی متفاوت دارند.

دلایل مختلفی وجود دارد تا کسی تصمیم به مهاجرت بگیرد. در شرایط نرمال افراد برای تحصیل، کار، پیشرفت، ازدواج، سرمایه‌گذاری و... مهاجرت می‌کنند. در این مواقع فرد باید برای به دست آوردن اهدافش چیزهای دیگری را فدا کند. مثلا برای زندگی بهتر و مناسب‌تر باید از خانواده و دوستان عبور کند. و در کشور دیگری خوشبختی را جستجو کند. شاید در ابتدای امر اصلا تنهایی مورد عجیبی نباشد، اما برای بعضی از افراد، تنهایی خودش به ارمغان آورنده‌ی افسردگی در کشوری دیگر است.

می‌توانیم به سراغ خود این فرایند ناشی از تغییرات و مهاجرت برویم و ببینیم این فرایند چیست که می‌تواند افسردگی پس از مهاجرت را به ارمغان بیاورد.

فرایند پس از مهاجرت

• اولین مرحله از این فرایند روزهای خوش، خوشحالی و امیدواری است که به آن دوران ماه‌عسل گفته می‌شود. از لحظه‌ای که فرد به کشور مقصد پا می‌گذارد شروع می‌شود و از چند روز تا چندین ماه می‌تواند طول بکشد. در این دوران تفاوت‌های فرهنگی نه تنها آزاردهنده نیست، بلکه جالب و جذاب هم هست! احساسات پرشور، نفس راحت کشیدن، فراغ بال داشتن، هیجان و دلخوشی از جمله تجربیات مخصوص این بخش از فرایند پس از مهاجرت هستند. مهاجرِ تازه‌وارد در این روزها امیدوار، شاداب و پر از انگیزه، انرژی و آرزوهای بزرگ است. او اطمینان دارد که زبان جدید را به سرعت یاد می‌گیرد، دوست پیدا می‌کند و سر کار پردرامد و موردعلاقه‌اش می‌رود. انرژی فوق‌العاده و وصف‌نشدنی را در خود احساس می‌کند و احتمالا قدری زیاد از حد در حال مثبت اندیشی است. او هنوز با مشکلاتی که در کشور جدید منتظرش هستند، روبه‌رو نشده و بنابراین تصور می‌کند در کشور جدید خبری از مشکل و مساله نیست!
• دومین مرحله از فرایند پس از مهاجرت مربوط می‌شود به تغییر نگرش از امیدواری مطلق به واقعیت. پس از مدتی که برای هر فرد متفاوت است، کم کم چشم‌های مهاجر به واقعیت باز می‌شود. مشکلات و مسائل کم کم از راه می‌رسند و نگاه او به زندگی در کشور جدید به واقعیت کمی نزدیک‌تر می‌شود. کم کم با مسائل مربوط به آموزش، پیدا کردن کار، ارتباطات، مسائل ناشی از تفاوت‌های فرهنگی و... مواجه می‌شود.

در این مرحله اگر فرد با فرایند پس از مهاجرت آشنا نباشد، آرام آرام این تصور در او شکل می‌گیرد که کشور مادری‌اش بسیار بهتر بوده و مسائل و اهدافش چندان چیزهای مهم و بزرگی نبوده‌اند. ما در این مقاله قصد نداریم که بگوییم قطعا کشور مبدا یا مقصد کیفیت عالی داشته‌اند، در حال صحبت کردن از افکار و احساساتی هستیم که در افراد مهاجر دستخوش تغییر و تاثیر شده‌اند و باید آگاهانه بررسی شوند تا منجر به افسردگی پس از مهاجرت نشود!

در این بخش از فرایند امکان دارد که فرد مسائل و مشکلات را بیش از اندازه بزرگ ببیند و بیش از اندازه نسبت به کشور مبدا تصور مثبتی داشته باشد. به علاوه تجربه‌ی احساساتی مثل تنهایی، دلتنگی، ناامیدی در این مرحله از فرایند مهاجرت بسیار طبیعی و معمول است. و اینجا است که فرد نسبت به تصمیمش راجع به مهاجرت تردید پیدا می‌کند و مدام از خود می‌پرسد که شاید نباید مهاجرت می‌کرد، یا آیا تصمیم درستی گرفته بوده؟!

• مرحله‌ی سوم از فرایند پس از مهاجرت مربوط می‌شود به آینده که فقدان یک برنامه‌ی روزانه می‌تواند استرس‌آفرین باشد. به خاطر این که تسلط پیدا کردن بر موقعیت جدید واقعا کاری سخت است، نیازمند قدرت و انرژی روانی بسیاری هم هست. بدون قوای روانی و انرژی کافی واقعا ممکن نخواهد بود. از طرفی فرد باید تلاش کند تا با ایجاد ارتباطات موثر، دوری از خانواده و دوستان خود را جبران کند و همینطور این که یک مهاجر نتواند خیلی زود شغل مناسبش را پیدا کند، اصلا دور از ذهن نیست که کاملا محتمل است. و همین هم می‌تواند باعث بروز مشکلاتی درمورد نیازهای اولیه‌ی زندگی او بشود.

این مسائل نه تنها برای تحلیل بردن قوای روانی فرد کافی است که باعث بروز احساساتی مثل ترس در او هم می‌شود. عده‌ی زیادی از افراد گفته‌اند که شدت این احساسات آنقدر زیاد بوده که توانسته آنها را در این مرحله از پا دربیاورد. البته بدانید که قرار نیست الزاما شما هم تحت تاثیر این احساسات از پا در بیایید، با آگاهی نسبت به این فرایند و درک کردن این احساسات در خودتان قدم به قدم از این فرایند طبیعی پس از مهاجرت عبور خواهید کرد. پس از ترسیدن و ناامیدی نترسید!

در زیر یک لیست از احساسات و واکنش‌های طبیعی یک مهاجر در مرحله‌ی سوم فرایند پس از مهاجرت را می‌بینید:

1. خستگی، ضعف، ناامیدی و مایوس شدن
2. خشم، اوقات تلخی، عصبی‌مزاجی، نفرت و پرخاش‌گری
3. بی‌خوابی و کابوس
4. فراموش کردن اسامی، کلمات و قرار با افراد
5. اختلال در تمرکز کردن
6. سردرد، ناراحتی گوارشی و علائم فیزیکی دیگر
7. ترس و بی‌اعتمادی
8. عدم توانایی برای ایجاد ارتباطات جدید با جامعه‌ی بیرونی
9. انرژی بیش از حد گذاشتن برای مسائل دیگران

این که بدانید تمام این موارد (که به زعم خیلی‌ها احساسات منفی شمرده می‌شوند) در طی کردن فرایند پس از مهاجرت کاملا طبیعی است و البته تمام مراحل این فرایند طی خواهد شد. گاهی افراد از این که شخصیتشان دچار تغییر و تحول شود می‎ترسند، یا شاید می‌ترسند این احساسات و تجارب تا ابد با آنها همراه بماند. این فکر درست نیست! قطعا شما می‌توانید از این دوران عبور کنید، اگر سعی کنید که احساسات و افکارتان را ببینید و درک کنید! در این صورت هیچکدام از مراحل فرایند پس از مهاجرت به بحران یا افسردگی منجر نخواهد شد!

• در مرحله‌ی چهارم از این فرایند طبیعی شما کم کم قادر خواهید شد که کورسوهای نور و امیدواری را ببینید و به تدریج دیدگاه مثبت‌تری نسبت به کشور جدیدتان و آینده‌ای که در پیش دارید به دست خواهید آورد. و اینجا آرام آرام می‌توانید بر اوضاع تسلط پیدا کنید، با مسائل برخورد بهتری داشته باشید و شجاعت کافی را پیدا می‎‌کنید که در این کشور جدید تجربه و زندگی کنید. احتمالا شروع به پی‌ریزی یک رابطه‌ی عاطفی جدید خواهید کرد، یا حتی به تغییر دکوراسیون یا آپارتمان خود خواهید افتاد.

مدتی که بگذرد متوجه می‌شوید دیگر احساس نمی‌کنید به تازگی مهاجرت کرده‌اید، یک مهاجر ناشناس هستید و کشور و خانواده‌تان را ترک کرده‌اید. اما این همه‌ی ماجرا نیست. در این مرحله باید انتظار هجوم احساساتی نظیر دلتنگی، غربت‌زدگی، اندوه و... را داشته باشید. این احساسات طبیعی هستند اما برای ساختن آینده‌ی بهتر باید از گذشته عبور کنید! بنابراین تلاش کنید تا از اندوه به عنوان یک راهنما برای شروع حرکت استفاده کنید! مطمئن باشید که در آینده با افتخار از سختی این دوران و چگونگی عبور از آن صحبت خواهید کرد!

هر چه به انتهای این مرحله نزدیک‌تر می‌شوید با شعف و شگفتی بیشتری متوجه خواهید شد که نسبت به مهاجرت چه قدر مثبت‌نگرتر شده‎‌اید. در این جای کار شما یک فرد دو فرهنگی هستید که دیگر بلد شده است تا با هر دو فرهنگ تطبیق پیدا کند و سعی کند به او خوش بگذرد! ترکیب هنرمندانه‌ی این دو فرهنگ با یکدیگر به شما قدرت و امکان بیشتری می‌دهد تا بهتر زندگی کنید. دیگر تبدیل به انسانی شده‌اید که تطبیق پیدا کرده و یاد گرفته که چطور هم از زندگی لذت ببرد، هم با مشکلات دست و پنجه نرم کند و آرامش هم داشته باشد.

فرایند پس از مهاجرت می‌تواند منجر به افسردگی پس از مهاجرت شود

در برخی موارد افراد به جای طی کردن هر مرحله از فرایند پس از مهاجرت در یکی از آنها گیر می‌کنند. اگر از جمله این افراد هستید که احساس می‌کنید به جای حرکت کردن، در حال دست و پا زدن هستید و مدتی طولانی است که در یکی از این مراحل مانده‌اید، حتما از یک مشاور کمک بخواهید.

واقعیت این است که تجربه‌ی دردناک می‌تواند یک انگیزاننده‌ی قوی برای عبور باشد و افراد زیادی از این محرک گریزان هستند و افسردگی و رخوت را به آن ترجیح می‌دهند. مثلا فردی که هراسان است و از هر نوع ارتباطی پرهیز می‌کند، قطعا با مساله‌ی عصبی و منزوی بودن روبه‌رو خواهد شد. تجربه‌ی دردناک یا تروما معمولا با بر هم ریختگی خواب، اختلالات حافظه و تمرکز همراه می‎‌شود. همین موضوع سبب‌ساز مسائلی می‌شود که فراگیری یک زبان جدید را با مشکل روبه‌رو می‌کند. یا کسی که اعتماد به نفسش به خاطر افکار منفی آسیب دیده در محل کار کوچکترین انتقادی را یک مشکل حاد و غیرقابل حل، شخصی و یک اهانت تلقی خواهد کرد و این افراد عموما نمی‌توانند به دیگران اعتماد کنند. البته که ما نمی‌توانیم وقایع را کنترل کنیم تا اتفاق نیفتند، اما می‌توانیم یاد بگیریم که چطور با تروماها و اثراتشان به مرور زمان کنار بیاییم و زخم‌ها و احساساتمان را بپذیریم.

چطور پس از مهاجرت با محیط تطبیق پیدا کنیم؟

• قطعا می‌توانید بر احساسات‌تان مسلط شوید و به همین دلیل در لیست زیر چند روش برای تطبیق پیدا کردن هرچه سریع‌تر با کشور جدیدتان آورده‌ایم.
• به جای منفی‌بافی، "دیدی گفتم‌ها" و پرداختن بیش از حد به ترس‌هایتان، سعی کنید تا انتظاراتتان از مردم و کشور جدید را به واقعیت نزدیک و نزدیک‌تر کنید.
• اندوه متعلق به گذشته است. باید به آینده چشم دوخت؛ اما برای رسیدن به آینده باید همین لحظه را غنیمت شمرد! سعی کنید درمورد ماندن در لحظه و تکنیک‌های ذهن آگاهی یا Mindfulness بیشتر مطالعه و تمرین داشته باشید!
• سعی کنید با فرهنگ جدید سازگار شوید. در این مقاله‌ها از فرهنگ و اهمیت پرداختن به فرهنگ صحبت کرده‌ایم که می‌توانید از آن برای سازگاری ایده بگیرید!

فرهنگ مردم کانادا

موزه‌های کانادا

هتل‌های کانادا

هاستل‌های کانادا

• سعی کنید شجاعت‌تان را بازیابید! زبان را دست کم نگیرید، کتاب بخوانید، حتی اگر زبان‌تان افتضاح است سعی کنید با همان میزان توانایی زبان‌تان معاشرت کنید! مطمئن باشید که مردم نه تنها شما را مسخره نخواهند کرد، بلکه بابت تلاشتان برای یادگیری یک زبان جدید تحسین خواهید شد!
• حتما یک برنامه‌ی روزانه و یک روتین داشته باشید.
• یک تفریح راحت و ارزان برای خودتان دست و پا کنید! یک قرار پیاده‌روی ساده که در طی آن حتما با دو غریبه معاشرت کنید!
• غذای خوب بخورید، خوب و به اندازه‌ی کافی استراحت کنید، ورزش کنید و به جای غصه و افکار منفی آب بخورید!
• از یاد نبرید که تمام احساسات شما طبیعی است! درمورد احساسات و افکارتان با خودتان گپ بزنید و یا در دفترتان یادداشت کنید!

به روزهای پرنور بعد از فرایند پس از مهاجرت خوش آمدید!

زانکو

مهاجرت تحصیلی زانکو

مهاجرت از طریق سرمایه‌گذاری زانکو

مهاجرت کاری زانکو