قوانین بیمه کشورهای مختلف
بیمه از مسائلی به شمار میآید که با وجود حضور موثر و طولانی مدت خود در جامعه ما، در اذهان عمومی ناشناخته مانده و هرکس صرفا به جهت ارتباط با شاخههایی از بیمه و به میزان نیاز خود در ارتباط با این پدیده، به همان مقدار از آن اطلاع دارد و این در حالی میباشد که بیمه در بسیاری از کشورها بهعنوان مسئلهای حیاتی در سازوکارهای مسائل کلان اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی و ارتباطات بینالمللی و حتی سیاسی به شمار میرود و تا مشتقات آن در امور متفاوت ورود پیدا نکند هیچ کاری انجام نمیشود. در بستن قراردادهای اقتصادی همانند تولید تا امور تجاری – واردات و صادرات و ساختن امور زیربنایی و کلیه سازهها و ساختارهای اقتصادی، بیمه و مشتقات آن در تمام معاملات حضور ثابت دارد. در امور اجتماعی و تامین آتیه - بیمه در تمام مراحل آن نیز دیده میشود و این حضور نه در رده نیازهای دستگاههای حاکم به بیمه بلکه از سوی آحاد جامعه بعنوان یک مطالبه مورد پیگیری قرار میگیرد. در این خصوص بهتر است این موضوع را نیز بیان کنیم که در یکی از اصلیترین رویدادهای سیاسی چند سال اخیر در جهان غرب یعنی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و انتخاب باراک اوباما بعنوان نخستین رئیس جمهور رنگین پوست ایالات متحده از طرف مردم این کشور، به عنوان یکی از مسائل اصلی انتخاب او، میتوان به پدیده بیمه اشاره کرد. اوباما با وعدههایی که به مردم آمریکا در خصوص بیمه داد توانست اعتماد آنان را کسب کرده و به کاخ سفید راه یابد. اوباما در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به مردم این کشور قول داد که مشکل نداشتن بیمه 50 میلیون نفر از مردم آمریکا را حل میکند، وی پس از گذشت چند ماهی از ریاستجمهوری خود هنگامی که در آغاز سال تحصیلی 2010 تصمیم داشت برای دانشآموزان این کشور پیام بفرستد و پیرامون تحقق وعده خود درخصوص بیمههای درمانی برای 50 میلیون نفر آمریکایی که فاقد هرگونه حمایت بیمهای هستند حرف بزند؛ به وسیله باندهای قدرت و گردانندگان اصلی نظام سرمایهسالاری ایالات متحده از این اقدام او جلوگیری گردید. اوباما که میخواست بهمناسبت آغاز سال تحصیلی جدید برای دانشآموزان آمریکا سخنرانی انجام دهد با مخالفت اعضای حزب جمهوریخواه این کشور مواجه گردید. رهبران حزب مخالف یا همان حزب جمهوریخواه، نیز با سوءاستفاده از فضای تبلیغاتی بوجود آمده و تحریک مردم از تصمیم اوباما برای سخنرانی در جمع دانشآموزان بر حملات خود بر دولت افزودند و جیم گریر رهبر حزب جمهوریخواه ایالت فلوریدا حتی این سخنرانی را انتشار عقاید سوسیالیستی اوباما نامید.
پایههای قدرت در جهان امروز بر پایه توانمندیهای اقتصادی تمرکز دارد و ارکان اقتصاد نیز حول چند محور شناخته شده میگردند که بیمه یکی از این محورها به شمار میآید. در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای غربی ارکان اقتصاد و به تبع آن اقتدار سیاسی و نظامی حول چهار محور بانکها، بیمهها، رسانهها و کمپانیهای نفتی گردش دارند و دیگر محورها تحت شعاع آنها گذرانده میشوند. البته در دیگر کشورهای جهان محورهای متنوعی که ایجاد کننده ارکان اقتصادی آنها میباشند، حاضر هستند که اهمیت دادن و در اولویت قرار دادن هر یک از آنها در درجهبندی اقتدار و یا ضعف آنها تاثیر به سزایی دارد. در ایالات متحده علیرغم محرومیت یک پنجم مردم این کشور از امکانات بیمهها فقط در بخش درمان - بیمه بیش از 16درصد از درآمد ملی مردم این کشور را شامل میشود و این کشور با رقم سرانهای در حدود 7 هزار و 500 دلار در سال بیشترین رقم سرانه در بخش بیمه درمانی در جهان را از آن خود کردهاست. در فرانسه حدود 11 درصد از درآمد ملی به بیمه درمانی اختصاص یافتهاست و این تنها بخش درمانی بیمه به حساب میآید و دهها شاخه دیگر بیمه که در فهرست دستهبندی کلی بیمههای اشخاص – بیمههای اموال – بیمههای مسئولیت و بیمههای فنی و مهندسی قرار دارد که هر یک از این دستهها نیز زیر مجموعهای بعضا دو رقمی از انواع بیمه را دارا هستند که در ارقام 16 یا 11درصدی ذکر شده درآمد ملی آنها قرار ندارد و خود ارقام بالایی از درآمدهای مردم را که همگی آنها دربرگیرنده نیازهای تامین اجتماعی جامعه هستند، شامل میشوند، به طور مثال در بخش بیمههای اموال دهها مورد بیمه وجود دارد که وظیفه هرکدام از آنها ایناست که بخشی از اموال و داراییهای مردم که بر اثر اتفاقات و حوادث قابل پیش بینی از بین میروند، بازسازی نمایند و آنها را برگردانند.
بیمه منازل در قبال آتشسوزی، زلزله، بلایای طبیعی و یا غیر طبیعی همانند سرقت، انفجار، بیمه اتومبیل در برابرتصادفات و جبران خسارات وارده به طرفین مسئول میباشد. همچنین بیمه داراییهای نقدی و مسکوکات، بیمه کالاهای سرمایهای، ماشینآلات و دستگاههای تولیدی و یا محصولات تولید شده و کالاهای مصرفی در تمام مراحل تولید تا حمل و نقل و رسیدن به مقصد و ... در برخی از کشورها هزینه بیمه به طور مستقیم از حقوق و درآمدهای ثابت و متغیر افراد اخذ میگردد و در برخی دیگر کشورها، هزینههای بیمهای بویژه بیمه درمانی بصورت غیرمستقیم و از طریق برداشت از مالیات افراد جامعه کسر میشود بعنوان مثال کشور انگلستان که در جامعه اروپا پایینترین نرخ مالیات بر در آمد را دارد، دولت بین 23 تا 40 درصد مالیات از درآمد افراد را مستقیما کسر میکند که بخش عمده آن به حساب بیمه خدمات درمانی واریز میشود.
در کشور آلمان، بخش عمده درآمد این کشور به بیمه خدمات درمانی اختصاص مییابد تا بخش اعظم درآمد این کشور صرف هزینههای مربوط به سلامت مردم شود و این بجز کسر مستقیم 10 تا 20 درصد از درآمد مردم جهت بیمه تامین اجتماعی و درمانی تعیین میگردد. بسیاری از افراد که از سازوکار و نظاممندی محورها و ارکان اقتصادی کشورهای پیشرفته آگاه نیستند، به هنگام سفر به این کشورها و یا به نقل قول از دوستان و آشنایانی که به این کشورها رفتهاند و یا بعنوان مهاجر در این کشورها زندگی میکنند مورد حمایت دولتهای اروپایی قرار میگیرند و به این مسئله دقت نمیکنند که این حمایتها از وظایف دولت به شمار میرود و جزو پایههای قانون به حساب میآید که ساختارهای آن با قدمتی بیش از چند دهه به بخشی از اصول کشورها تبدیل شدهاست. نهادهایی همچون بیمه که سازوکارشان آنچنان عمیق بنا گردیده که همه افراد حتی مهاجرین به این کشورها نیز آن را بعنوان مسئلهای آشکار قبول کردهاند و بابت آن اعتراضی ندارند، سازوکاری که بعضا بیش از نیمی از درآمدهای ماهیانه افراد را به خود اختصاص میدهد. بیمه توان ریسک و در نتیجه موفقیت در تجربههای نو را بیشتر میکند. در برخی از کشورها مثل کشور ایران، بسیاری از فرصتهای اقتصادی از سرمایهگذاری گرفته تا ایجاد حرکتهای جدید در مسائل مربوط به تولید و بازرگانی به دلیل نگرانی از ریسک بالا در مرحلهی آغاز به پایان میرسند در حالی که بیمه ترس از ریسک بالا را در سرمایهگذاران کاهش میدهد تا افراد با اطمینان و دلگرمی از تلاش و فعالیتهای خویش پیرامون ایدههای نو احتمال موفقیتشان را در انجام پروژههای مختلف افزایش دهند. موفقیت بسیاری از کشورها در نوآوری و ایجاد تحولات اقتصادی و صنعتی و رشد تکنولوژی به جهت حمایتهایی صورت میگیرد که توسط نهاد بیمه انجام میشود و افراد با ارائه طرحها و ایدههای نو به کارشناسان بیمه درصد موفقیتهای خود را بالا میبرند.
بیمه اختراعات و اکتشافات و نوآوریها در علوم و فنون متفاوت و نیز بیمههای تضمینی گوناگون که در رده بیمههای فنی و مهندسی و یا بیمه مسئولیت قرار دارند از آن جملهاند که برای افراد این فرصت را در اختیارشان قرار میدهد که ریسک خطرات شروع پروژههای جدید را به جان بخرند. نقش بیمه در بیشتر جوامع نقشی اساسی و کارساز در غالب امور اقتصادی و اجتماعی به شمار میرود. در این میان بیمه در کشور ما امری شناخته شده نیست و یکی از دلایل مهم ناشناخته ماندن آن کلیشهها و انگارههای ذهنی افراد جامعه به شمار میآید که شناخت افراد در زمینه بیمه را محدود کردهاست. در کشور ما یک کشاورز نهایت شناختی که از بیمه دارد همانند شناخت یک کارگر یا یک کارمند بیمه خدمات درمانی و در نهایت بیمه بازنشستگی میباشد در حالی که بیمه در هر بخش از امور اقتصادی و خدماتی و صنعتی و کشاورزی و اداری و تجاری و... خدمات متفاوتی را ارائه میکند که کمتر کسی از آن آگاهی دارد و یا با فرآیند و فرصتهای آنها آشنا میباشد. همانطور که در ابتدای مقاله بیان کردیم،عمده این فرآیند نامیمون حاصل انگارهها یا کلیشههای ذهنی میباشد که افراد را در محدوده تصورات و برداشتهای شخصی از دیدهها یا شنیدهها و ادراکات خود محصور میکند و مانع از این میشود تا یک پدیده حیاتی آنگونه که ضروریست در افکار عمومی جامعه ثبت گردد.
بیمه یا به زبان انگلیسی insurance، یکی از موارد ضروری به شمار میآید که تقریبا همه افراد یک جامعه برای مواردی مثل خدمات پزشکی و یا اتومبیل نیاز دارند که از آن بهره ببرند و در مواقع نیاز از بیمه کمک دریافت میکنند. البته بدیهی است که شرکتهای بیمه، خدمات مختلف بیمه از هزینههای مختلفی برخوردار هستند و بهتر است که اگر قصد دارید برای بیمهای هزینهای را پرداخت نمایید، بین شرکتهای ارائه دهنده بیمه مقایسه انجام دهید تا از انتخاب خود پشیمان نشوید.
بیشتر بخوانید:
در سالهای اخیر به ویژه در کشورهای اروپایی و بعد از سال ۲۰۰۰، به دلیل قوانین اجباری دولت در بسیاری از کشورها، انواع بیمه های زندگی مثل بیمه عمر رشد افزایش یافت. برای مثال، در کشور فرانسه هر فرد تازه متولد شدهای، طبق قوانین باید به وسیله پدر و مادر و دولت، بیمه عمر گردد. در واقع، دولت پرداخت بخش اعظمی از سرانه حق بیمه هر فرزند رو متقبل میشود و با این کار مردمان کشور خود را در این زمینه مورد حمایت قرار میدهد.
اما اگر این موضوع رو نسبت به ایران بخوایم مقایسه کنیم به این نتیجه میرسیم: در ایران، هیچ اجباری در سیاست دولت نیست و با وجود تلاش و تبلیغات گسترده، شرکتهای بیمهای تا پایان سال ۱۳۹۶، فقط چیزی حدود ۱۴ میلیون بیمه نامه عمر صادر نمودند که تقریبا حدود یک ششم جمعیت کنونی ایران میباشد. بنابراین در بحث بیمه زندگی مثل بیمه عمر، به دلیل آنکه از آغاز کار این شرکتها مدت زمان زیادی نگذشتهاست و همچنین عدم آگاهی مردم و عدم فرهنگسازی، تفاوت فاحش و قابل توجهی بین کشور ایران با کشورهای توسعهیافته وجود دارد.
برای مواردی مثل بیمه اتومبیل، در مقایسه با دیگر بیمهها مثل بیمه عمر، تفاوتهایی وجود دارد. در واقع با وضع قوانین جدی در مورد بیمههایی مانند بیمه شخص ثالث و یا بیمه بدنه اتومبیل، میزان بیمهها در این حوزه، از شرایط مناسبی برخوردار میباشد. به دلیل همین اجبار، وضعیت ایران در میان بیمه نامههای غیر زندگی، از رتبه بالاتری نسبت به متوسط جهانی برخوردار میباشد.
بیشتر بخوانید:
تثبیت بازارهای جهانی در روند جهانی بیمه تاثیر بالایی دارد و سبب میگردد که بیمه به سرعت رشد گردد. در طی این سالها کشور ایالات متحده آمریکا با تولید بیشترین میزان حق بیمه در سال، رتبه اول را در جهان کسب کردهاست. ژاپن و انگلستان، در رتبههای بعدی حضور دارند. با نگاهی دقیق به وضعیت این سه کشور و رتبه آنها در جهان، متوجه خواهید شد که شرایط بیمهای در کشورهای توسعهیافته، با اختلاف از شرایط بهتری برخوردار میباشد.
با وجود این که این موضوع در سالهای اخیر در ایران بهبود یافته است، اما با توجه به بدهیهای ماندگار دولت به بیمهها، این روند، با رشد کمی روبهرو شدهاست. البته با اقدامات مثبت به تازگی در زمینه تنظیم سند پیشرفت بیمه، با وجود همراهی دولت با این سند، امیدواریهای زیادی برای مردم به ارمغان آورده شدهاست.
اگر از دید قارهای قصد داشتهباشیم که شرایط بیمه را مورد بررسی قرار دهیم، با وضعیت کاملا متفاوتی روبهرو میگردیم. کشورهای حوزه آمریکای شمالی و حوزه دریای کارائیب و همچنین آمریکای لاتین بیشترین میزان حق بیمه در دنیا را برخوردار میباشند. بعد از این کشورها و در رتبههای بعدی اروپای غربی، اروپای شرقی و مرکزی، ژاپن و کشورهای نو صنعتی آسیایی و سپس کشورهای آسیای شرق و جنوب شرق و خاورمیانه حاضر میباشند. در رتبههای آخر نیز کشورهای آفریقایی و همچنین اقیانوسیه قرار گرفتهاند که با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی این کشورها منطقی است که رشد بالای صنعت بیمه و حق بیمه تولیدی سالیانه چندان محتمل نباشد.
بیشتر بخوانید:
صنعت بیمه ایران از ابتدای سال ۱۳۰۰ شمسی با یک شرکت بیمه خصوصی و البته خارجی آغاز گردید و امروزه بیش از ۲۵ شرکت خصوصی و دولتی در این زمینه فعالیت انجام میدهند. البته با وجود این که این میزان، یک روند افزایشی بودهاست، اما با توجه به جمعیت ایران و در قیاس با کشورهای دیگر، ما همچنان در این زمینه عقب هستیم و به نظر میرسد، یکی از راههای مطمئن برای رشد در بیمههای زندگی، سیاستهای اجباری دولت میباشد. البته فعالیت صحیح و فرهنگسازی ساختاری بعضی شرکتهای خصوصی، به یاری رشد تولید و تعهد سالیانه بیمه کشور خواهد آمد.
این قانون نه فقط در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای اروپایی نیز مورد قبول قرار گرفتهاست. البته قوانین مربوط به آن و همچنین پوششهایی که ارائه میدهند در هر کشور فرق میکند. ما سعی کردهایم در این مقاله، این تفاوتها را ذکر کرده و پوششهای بیمه شخص ثالث کشورهای اروپایی را با بیمه شخص ثالث کشور ایران مقایسه نماییم.
همین ابتدا بهتر است به این مسئله بپردازیم که بیمه شخص ثالث در اروپا چه مواردی را شامل میشود. در بیشتر کشورهای این قاره، همه نیاز دارند که در زمینه صدمات بدنی و خسارتهای مالی بیمه شوند. بعضی کشورها مثل آلمان و استرالیا حتی پوشش بیمهای زیانهای مالی را هم مورد تاکید قرار میدهند. اما در کشورهای قاره آسیا، آفریقا و استرالیا شرایط به این گونه نمیباشد و تنها پوششی که الزامی میباشد، پوشش صدمات بدنی به شمار میآید. در کشورهایی مثل روسیه و لیتوانی شرایط به طور کامل متفاوت میباشد. وسایل نقلیه موتوری در این کشورهایی که ذکر کردیم ملزم به انجام هیچگونه بیمه اجباریای نمیباشند.
وقتی بحث حداقل پوشش بیمهای باز میگردد، شرایط برای کشورهای مختلف، فرق می:ند. کشورهایی که از عضویت سیستم بیمه کارت سبز برخوردار هستند، مقررات خودشان را دارند که در ادامه یکایک آنها را بررسی خواهیم کرد:
این موضوع در اروپا به دو دسته تقسیم میگردد. کشورهایی که حداقل پوشش جامعی برای خسارات جانی و مالی در نظر دارند و کشورهایی که حداقل پوشش کمتری مشخص نمودهاند.
کشورهای بسیاری در قاره اروپا حضور دارند که حداقل پوشش یکسانی برای خسارات جانی و مالی تعیین نمودهاند. در کشورهایی مثل هلند و سوئد، حداقل پوشش یکسان برای همه وسایل نقلیه به کار میرود. در تونس حداقل پوشش بیمهای یکسان برای ماشینها اعمال میشود. در آلبانی، ایتالیا، مقدونیه، هلند، اتریش، پرتغال، سوئیس و یوگسلاوی حداقل پوشش بیمهای جامع برای ماشینها وجود دارد.
بیشتر بخوانید:
بسیاری از کشورها، به ویژه آنهایی که در غرب اروپا حضور دارند، پوششهای نامحدود الزامی تعیین کردهاند. البته بهتر است این موضوع را نیز بیان کنیم که این پوششهای نامحدود صرفاً شامل آسیبهای بدنی میشود درحالیکه خسارت مالی تنها از یک پوشش محدود برخوردار است. برخی استثنائات هم ممکن است پیش بیاید. مثلاً کشورهایی مثل تونس و اسلواکی، پوشش بیمه شخص ثالث نامحدود را برای هردو صدمات بدنی و خسارت مالی اجباری کردهاند. بلژیک و لوکزامبورگ نیز پوشش نامحدود دارند اما در یک مورد با دو کشور قبلی فرق میکند و آن هم اینکه اگر ماشین دچار آتشسوزی یا انفجار شود، پوشش محدودی برای آن وجود دارد.
بسیاری از کشورهای اروپایی و علاوه بر آن ایران، جزو این دسته به شمار میآیند. یعنی برای خسارات جانی، پوشش نامحدود لحاظ میشود و پوشش محدودی هم برای خسارات مالی تعیین میگردد. آندورا، فنلاند، انگلستان، فرانسه، مراکش و … از جمله این کشورهایی که گفتیم، به شمار میآیند. این پوشش نامحدودی که درباره آن بحث نمودیم، در ایران که ارائه میشود، محدودیتی را برای فرد بیمهگذار مشخص مینماید.
در کشور فلسطین، پوشش بیمه شخص ثالث علاوه بر اجباری بودن برای جراحات بدنی به شکل نامحدود در اختیار متقاضیان قرار میگیرد. البته بهتر است این موضوع را بیان کنیم که این پوشش به هیچ عنوان خسارات مالی را شامل نمیشود.
در بیشتر کشورهایی که در ابتدا نامی از آنها گفته شد، فرد بیمهگذار معمولاً بیشتر از حداقل پوشش بیمهای قانونی را دریافت مینماید. مشکل این مسئله اینجاست که اطلاعات و آمار دقیقی در ارتباط با هزینهها و فراوانی پوششهای بیمهای واقعی موجود نمیباشد.
کمتر کشوری را میتوانید پیدا کنید که در حوزه خسارات مالی بخواهد پوشش نامحدود ارائه کند. البته خب نمیشود گفت که وجود ندارد. مثلاً در کشور انگلستان و ایرلند، شرکتهایی هستند که به درخواست فرد بیمهگذار، پوشش نامحدود برای خسارات مالی ارائه میکنند. اما مثلاً در کشوری مثل فرانسه اوضاع شکل دیگری دارد. اینطور است که پوشش نامحدود خسارت مالی را فرد بیمهگذار میتواند با هزینه کردن و پرداخت مبلغی مازاد تهیه کند. کشورهایی هم هستند که پوششهایشان را به صورت موردی و بسته به اینکه فرد بیمهگذار چه چیزی را بخواهد، ارائه میکنند.
کشورهایی هم پیدا میشوند که پوشش نامحدود بیمهای ارائه نمیکنند. در چنین شرایطی بهترین کاری که انجام میشود، پرداخت حق بیمه بالاتر از حداقلی است که گفته شده.
بیشتر بخوانید:
تفاوت بین اقامت و تابعیت یک کشور
ما در مجموعه زانکو تمام امور مربوط به مهاجرت را از جمله وقت VIP سفارت کانادا ، پیکاپ ویزا ،ویزای توریستی ، ویزای تحصیلی و .... را برای شما عزیزان انجام می دهیم ، شما می توانید با تماس با شماره ی 02122226480 از مشاوره ما بهرهمند شوید.